Από τα Μεγάλα Συντάγματα στην ίδρυση του Τεκτονισμού και του Αρχαίου Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου δια την Ελλάδα (1782- 1872)

 Διάλεξη του επ. ΥΜΤ Ιορδάνη Πουλκούρα 33° στην Ακαδημία του ΑΑΣΤ, την 14 Αυγούστου 2024.

Τα Μεγάλα Συντάγματα του Μπορντό (Bordeaux) του 1762 και του Βερολίνου του 1786 θεμελιώνουν την δομή του Αρχαίου και Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου.

Την ίδια εποχή, στα τέλη του 18ου αιώνα αναπτύσσεται και ο Τεκτονισμός στην υπόδουλη ακόμα Ελλάδα, συμβάλλοντας με τη δυναμική και τις ιδέες του στο αίτημα της ελευθερίας και στη γέννηση του σύγχρονου έθνους - κράτους.

Υπήρξαν αρκετές μεμονωμένες Στοές που ανέπτυξαν αξιόλογη δράση – σχεδόν όλες Σκωτικές- αλλά για την οικονομία της συζήτησης μας δεν θα αναφερθούμε καθόλου σε αυτές.

Θα περιγράψουμε αρκετά συνοπτικά,

1- Τις Στοές των Επτανήσων και της Ιονίου Πολιτείας

2- Τις Στοές των μεγάλων πόλεων της Ανατολικής Μεσογείου, Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη κλπ. Και,

3- την ίδρυση της πρώτης Μεγάλης Στοάς στο ελεύθερο νέο ελληνικό κράτος και την συγκρότηση της πρώτης της διοίκησης ταυτόχρονα με την ίδρυση του ελληνικού Υπάτου Συμβουλίου του Αρχαίου και Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου.

  Πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι ο Τεκτονισμός στην Ηπειρωτική Ευρώπη εισήχθη και αναπτύχθηκε κατ’ αρχάς από τους Σκωτζέζους Ιακωβίτες, τους οπαδούς δηλαδή του εκθρονισμένου Ιακώβου Στιούαρτ. 

Ακολούθησαν τον έκπτωτο βασιλιά στην εξορία του στο Παρίσι στα τέλη του 17ου αιώνα και από εκεί άρχισαν να ιδρύουν Στοές μεταφέροντας την Σκωτική τεκτονική παράδοση στη Γαλλία και κατόπιν στην Γερμανία. Οι ανώτεροι (πέραν της Συντεχνίας, δηλαδή και του Διδασκάλου ) βαθμοί ονομάζονται από την πρώτη στιγμή και από όλους – χωρίς εξαίρεση - “Σκωτικοί”.

Οι κύριοι Σκωτικοί μυητικοί μύθοι και των Εκλεκτών, υπάρχουν ήδη από το 1750 όμως, οι Σκώτοι τέκτονες δεν έχουν μια κεντρική διοίκηση. Έτσι αναπτύσσονται οι λεγόμενες Σκωτικές Μεγάλες Μητέρες Στοές στο Παρίσι, το Μπορντό, τη Μασσαλία, τη Λυών και το Βερολίνο μεταξύ άλλων, κάθε μια εκ των οποίων αναπτύσσει τους παρόμοιους μυητικούς μύθους με διαφορετικό τρόπο , δηλαδή σε 7, 11 ή περισσότερους βαθμούς.

Πολύ ποιητικά τα Μεγάλα Συντάγματα του Βερολίνου μας περιγράφουν τους διαφορετικούς “Τύπους του Σκωτικού Συστήματος, των οποίων οι διδασκαλίες”...υπήρξαν  “κλάδοι ενός και του αυτού δέντρου” και ενώθηκαν για να συναποτελέσουν τον Αρχαίο και Αποδεδεγμένο Σκωτικό Τύπο.

To 1764 ιδρύθηκε το πρώτο καθαρά ιπποτικό Σκωτικό σύστημα με την Ναϊτική παράδοση, η Αυστηρά Τήρηση από τον Βαρόνο Φον Χούντ. Ακολουθώντας την παλαιά Ιπποτική παράδοση διατήρησαν την διαίρεση της Ευρώπης στις μεσαιωνικές περιφέρειες (οι Γλώσσες, όπως τις λεν ακόμα τη Ρόδο, που δηλώνουν τις  7 πρώτες εθνικές ομάδες που μετείχαν στις σταυροφορίες, και ήταν: Προβηγκίας, Ωβέρνης, Γαλλίας, Ιταλίας, Γερμανίας, Αγγλίας και Ισπανίας).

Ας έρθουμε τώρα στα δικά μας ξεκινώντας από τα Επτάνησα.

Η πρώτη Στοά που ιδρύθηκε είναι η Στοά Beneficenza (Bienfaisance) της Κέρκυρας.

Λέγεται ότι ιδρύθηκε αρχικά το 1740 με πρώτο Σεβάσμιο τον Προβλεπτή της Ενετικής Πολιτείας. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να το επιβεβαιώνουν και είναι αρκετά περίεργο ο ίδιος ο Προβλεπτής να ηγείται σε τεκτονική στοά 2 χρόνια μετά την καταδίκη του τεκτονισμού με την βούλα του Πάπα Κλήμη. Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν υπήρξε, σύντομα ανέστειλε τις εργασίες της.

 Την 13η Ιουνίου 1782 η Μεγάλη Σκωτική Μητέρα Στοά της Βερόνας εν Ανατολή Παδούης (Πάδοβας), η οποία ήταν εξηρτημένη από το Σκωτικό Διευθυντήριο της Λυών,  με εγκριτικό πίνακα επικυρώνει την αίτηση ίδρυσης της Beneficenza με αναδρομική ισχύ από την ημερομηνία της αίτησης που ήταν 30 Αυγούστου 1781.

Αυτή η Μεγάλη Στοά ασκούσε την Αυστηρά Τήρηση. Με την ιπποτική διαίρεση τα Επτάνησα ήταν μέρος της Ιταλίας (που τότε δεν ήταν η ενιαία χώρα που σήμερα γνωρίζουμε αλλά ήταν διαιρεμένη σε 6-7 κρατίδια) και η Λυών είχε την εποπτεία της περιοχής.

Ο Πρόεδρος της Ιταλικής Μητρικής Μεγάλης Στοάς που χορήγησε την ιδρυτική χάρτα ήταν ο διάσημος στην εποχή του ακαδημαϊκός και καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Πάδοβα γιατρός Κόντε Carbouri .

Ο αδελφός μας Ανδρέας Ριζόπουλος ήταν εκείνος που ταυτοποίησε τον Κόντε Carbouri με τον Μάρκο Χαρβούρη που είχε γεννηθεί στην Κεφαλονιά. Διάσημος επιστήμονας αλλά και διάσημος τέκτονας του οποίου τη γνώμη επιζητούσαν οι τέκτονες της Ευρώπης αλλά και οι Πεφωτισμένοι της Βαυαρίας. Γνωρίζουμε αρκετά πράγματα για τη δράση του από τα αρχεία της αστυνομίας της εποχής που τον παρακολουθούσε συνεχώς καθώς Σκώτοι Ιακωβίτες, Αυστηρά Τήρηση και Γερμανοί Πεφωτισμένοι ήταν σταθερά ύποπτοι για συμμετοχή στα επαναστατικά κινήματα που έβραζαν εκείνο τον αιώνα σε ολόκληρη την Ευρώπη και οδήγησαν στην γέννηση των σύγχρονων εθνικών κρατών. Οφείλω να προσθέσω ότι ο αδελφός του, Μαρίνος Χαρβούρης υπηρέτησε στον Ρωσικό στρατό συνεργαζόμενος με έναν άλλο σπουδαίο Κεφαλλονίτη  στρατιωτικό και τέκτονα, τον στρατηγό της αυτοκρατορίας Πέτρο Μελισσηνό.  Ο Μελισσηνός ίδρυσε τον πρώτο καθαρά Ρωσικό τεκτονικό Τύπο, επίσης επηρεασμένο από την ναιτική ιπποτική παράδοση. Είναι μια πληροφορία που είχα δώσει πριν από αρκετά χρόνια στον Λέανδρο με την παράκληση να μην αναθέσει απλά στον Πολυχρόνη μια μετάφραση των Τυπικών του Μελισσηνού αλλά αν βρει χρόνο να ασχοληθεί βαθύτερα με το έργο του. Σκεφθείτε, δυο Κεφαλλονίτες του 18ου αιώνα, ο Χαρβούρης στην Ιταλία και ο Μελισσηνός στη Ρωσία,  συνεργάζονται και  είναι αυτοί οι Έλληνες που θα αναπτύξουν τον ιπποτικό σκωτικό τεκτονισμό ο καθένας στη χώρα του και είναι εξ ίσου δυναμικά ενεργοί στο μεταβαλλόμενο πολιτικοκοινωνικό περιβάλλον της εποχής τους. Σίγουρα ένα κεφάλαιο που αξίζει κάποτε να ερευνηθεί διεξοδικά, πιθανόν αν υποστηρίζαμε με μια υποτροφία έναν νέο ερευνητή σε με μια διδακτορική μελέτη.

Συνεχίζουμε.

Τον Ιούνιο του 1782 όπως είπαμε ιδρύθηκε η  Beneficenza, τον επόμενο μήνα Ιούλιο του 1782 στο Wilhelmsbad ο Βιλερμόζ καταργεί την Αυστηρά Τήρηση και την απορροφά στον Μεταρρυθμισμένο Σκωτικό Τύπο (Rite écossais rectifié). Οι Κερκυραίοι αδελφοί ακολουθούν και μαζί σχεδόν με την ίδρυση της  Beneficenza βρίσκουμε να λειτουργεί Περιστύλιο Σκώτων Διδασκάλων, του πρώτου από τους Ανώτερους Σκωτικούς Βαθμούς που εργαζόταν με τον Μεταρρυθμισμένο Τύπο (Rite écossais rectifié),  και το όνομα του Περιστυλίου είναι, Σκωτική Επιτροπή Comite Ecossaise.

Υπήρξαν όμως και άλλες Στοές στα Επτάνησα οι οποίες ή ήταν εξηρτημένες από άλλη Σκωτική Μητέρα Στοά ή επέλεξαν να διατηρήσουν την δική τους Σκωτική Παράδοση και να μην ακολουθήσουν τον Μεταρρυθμισμένο Σκωτικό Τύπο.

Κα έτσι φτάνουμε σε έναν μεγάλο Έλληνα πολιτικό και τέκτονα, τον Διονύσιο Ρώμα.

Γενικός Πρόξενος της Βενετίας στο Μωριά και στη Ρούμελη, μέλος της Συντακτικής Επιτροπής για την ψήφιση του Επτανησιακού Συντάγματος, στη συνέχεια Πρύτανης της Κέρκυρας και μετά Γερουσιαστής. Ο έλεγχος της Επτανήσου Πολιτείας έχει περάσει από το 1807 στη Γαλλία του Ναπολέοντα. Ο Βοναπάρτης χρησιμοποιεί τον τεκτονισμό ως εργαλείο της εξουσίας του και υποχρεώνει τις διαφορετικές Μεγάλες Στοές να υπαχθούν στη Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας όπου Μέγας Διδάσκαλος αναλαμβάνει ο αδελφός του, Λουδοβίκος Βοναπάρτης. Να σημειώσουμε επίσης ότι το Μητρικό Ύπατο Συμβούλιο έχει ήδη ιδρυθεί στο Τσάρλεστον το 1801,  και από εκεί ο de Grasse- Tilly  έφτασε στη Γαλλία το 1804 και ίδρυσε το πρώτο Ύπατο Συμβούλιο της Ευρώπης. Προσχώρησε στην ένωση υπό τον Βοναπάρτη με την διαβεβαίωση ότι θα σεβαστούν την ανεξάρτητη εξουσία του Υπάτου Συμβουλίου. Όμως μετά την ίδρυση  από την Μεγάλη Ανατολή του Συμβουλίου των Τύπων (Grand Directoire des Rites) καταλαβαίνει ότι στόχος είναι η υποβάθμιση και η χειραγώγηση του Ύπατου Συμβουλίου – το οποίο για να είναι κανονικό πρέπει να είναι Κυρίαρχο και Ανεξάρτητο (Sovereign and Independent) -  και μπροστά στην παραβίαση της Πράξης Ένωσης και του μεταξύ τους Κονκορδάτου ανεξαρτητοποίησε το Ύπατο Συμβούλιο και αποχώρησε από το Συμβούλιο των Τύπων.

Για να επανέλθουμε στο θέμα μας... ο Ρώμας πηγαίνει στο Παρίσι με αφορμή την γέννηση του παιδιού του Ναπολέοντα για να ευχηθεί επίσημα. Ζητά και υπαγάγει τις Κερκυραϊκές Στοές  Beneficenza και Φιλογένεια υπό την αιγίδα της Μεγάλης Ανατολής, λαμβάνοντας την άδεια να λειτουργήσει ως Περιφερειακή Μεγάλη Στοά με το δικαίωμα να ιδρύει στοές στα Επτάνησα . Ταυτόχρονα και λειτουργώντας ως πολιτικός και Έλληνας πατριώτης διευκρινίζει ότι το όνομα της στοάς Φιλογένεια σημαίνει φίλος του γένους των Ελλήνων που είναι υπόδουλοι στους Οθωμανούς. Αν έχει αντίρρηση η Μεγάλη Ανατολή είναι πρόθυμοι να αλλάξουν το όνομα. Οι Γάλλοι δεν έχουν καμία αντίρρηση, αντιθέτως μάλιστα  συμφωνούν απόλυτα, και έτσι 10 χρόνια πριν την έναρξη της ελληνικής Επανάστασης ο Τεκτονισμός είναι ο πρώτος ευρωπαϊκός θεσμός που επίσημα αναγνωρίζει το υπόδουλο ελληνικό γένος χάρη στον Διονύσιο Ρώμα.

Ο δαιμόνιος πολιτικός βέβαια δεν σταματά εδώ. Μετά το 1815 η κυριαρχία των Επτανήσων φεύγει από τους Γάλλους και υπάγονται στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Εκεί ο γιος του βασιλιά, ο Δούκας του Σάσεξ είχε αναλάβει Μέγας Διδάσκαλος των Τεκτόνων , είχε ήδη ενώσει τις διαφορετικές Μεγάλες Στοές της Αγγλίας στην Ηνωμένη Μεγάλη Στοά της Αγγλίας και αφιέρωσε τη ζωή του στην οργάνωση του Τεκτονισμού και των διαφορετικών του Σωμάτων στην Βρετανική Αυτοκρατορία.

 Ο Ρώμας λοιπόν αποφασίζει να διαρρήξουν τις σχέσεις τους με τους Γάλλους, να μετατρέψουν την Περιφερειακή Μεγάλη Στοά σε ανεξάρτητη με το όνομα,  Γαληνοτάτη Μεγάλη Ανατολή της Ελλάδος , έξη χρόνια πριν την έναρξη της Επανάστασης. Ζήτησε επίσημα την αναγνώριση από την Ηνωμένη Μεγάλη Στοά της Αγγλίας προσφέροντας τη θέση του Μεγάλου Διδασκάλου στον Δούκα του Σάσεξ. Το αίτημα έγινε αμέσως δεκτό και έτσι η Μεγάλη Ανατολή της Ελλάδος αναγνωρίστηκε και από τους Άγγλους επίσης προ της έναρξης της ελληνικής επανάστασης, ο δε Δούκας απεδέχθη επίσημα και τον τίτλο του Μεγάλου Διδασκάλου μετά από 8 χρόνια, στις 9 Δεκεμβρίου του 1823, αφού η Επανάσταση στην Ελλάδα είχε πλέον εδραιωθεί . Τον διατήρησε μέχρι τον θάνατό του και στη συνέχεια πέρασε στον διάδοχό του, Κόμη του Ζέτλαντ , ώσπου οι Επτανήσιοι έπαψαν να λειτουργούν την Μεγάλη τους Στοά το 1857.

  Ποιο είναι το ενδιαφέρον στοιχείο στην επίσημη επικοινωνία των Κερκυραίων αδελφών με την Αγγλική Μεγάλη Στοά;  Το συμβούλιο που αποφασίζει την πρόταση και την αποδοχή της σύνδεσης με την Ηνωμένη Μεγάλη Στοά της Αγγλίας , δεν είναι συμβούλιο Συμβολικών Στοών. Είναι το Σκωτικό Ροδοσταυρικό Υπέρτατο Περιστύλιο καθώς εκείνη την εποχή  είναι το ανώτατο τεκτονικό εργαστήριο που εδρεύει στην Κέρκυρα. Προσέξτε, η τεκτονική κανονικότητα όπως τη γνωρίζουμε σήμερα παγιώθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα. Τότε, στις αρχές του 19ου αιώνα, οι ανώτεροι βαθμοί ήταν οι Σκωτικοί και ως τέτοιοι γίνονταν αποδεκτοί από όλους.

Η αποδοχή λοιπόν της μετατροπής της Περιφερειακής Μεγάλης Στοάς σε ανεξάρτητη με το όνομα Γαληνοτάτη Μεγάλη Ανατολή της Ελλάδος αποφασίστηκε όπως μας πληροφορούν τα Πρακτικά της εποχής,  την 26η ημέρα του 2ου μήνα (δηλαδή σκωτικά μιλώντας του Απριλίου) του έ.φ. 5816 από ποιόν; Από το «Υπέρτατο Επαρχιακό Περιστύλιο προσαρτημένο στη Σκωτική Μεγάλη Επαρχιακή Στοά του Σκωτικού Φιλοσοφικού Δόγματος του Αγίου Ιωάννη της Σκωτίας υπό το διακριτικό τίτλο Αγαθοεργία και Φιλογένεια Ηνωμέναι στην Ανατολή της Κέρκυρας».

Όποιος ενδιαφέρεται για μια βαθύτερη έρευνα μπορεί  να βρει τα κυριότερα σχετικά πρακτικά της εποχής στο βιβλίο του Κρατ. αδελφού μας Ανδρέα Ριζόπουλου με τίτλο, Τεκτονικά Ανάλεκτα.

  Αφήνουμε τα Επτάνησα και περνάμε στις Ανατολικές ακτές της Μεσογείου. Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι ο 18ος αιώνας είναι η εποχή των μεγάλων κοινωνικών αλλαγών. Γεννιούνται τα κράτη έθνη και με τους αγώνες χειραφετείται η αστική τάξη, νέοι επιστήμονες που δεν ανέχονται στην έρευνα τους τους περιορισμούς της καθολικής εκκλησίας και έμποροι που αποκτούν την δική τους δύναμη που δεν εξαρτάτε από κανένα άρχοντα, ευγενή ή ηγούμενο.  Όλοι αυτοί βρίσκουν στον τεκτονισμό μια πηγή έμπνευσης και ενθάρρυνσης, μια αδελφότητα που ενθαρρύνει και υποστηρίζει με πάθος το όραμα του νέου κόσμου που διεκδικούν.

Έτσι οι πρώτες στοές στην περιοχή (Χαλέπι, Κωνσταντινούπολη ) δημιουργούνται το 1744 από τον σκωτσέζο Alexander Drummond ο οποίος μάλιστα ήταν και ο πρώτος που έλαβε τον τίτλο του Περιφερειακού Μεγάλου Διδασκάλου από την Μεγάλη Στοά της Σκωτίας. Η περιοχή είναι εμπορικό σταυροδρόμι των Ηπείρων και έχει τεράστιο οικονομικό ενδιαφέρον. Ο  Drummond εκπροσωπούσε την Levant Company που ήλεγχε τα εμπορικά συμφέροντα της Βρετανίας στην περιοχή και επίσημα είχε τον τίτλο του Προξένου.

Όμως εμάς σήμερα μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα η δράση της ανταγωνίστριας γαλλικής εταιρείας της Societe Francaise d΄ Orient  που με έδρα την Μασσαλία εξαπλώνεται στα ίδια μέρη.

Στην Μασσαλία δρα η  Μεγάλη Σκωτική Μητέρα Στοά της Μασσαλίας του Αγίου Ιωάννη της Σκωτίας ‘Saint-Jean d’Ecosse’, η οποία είχε ιδρυθεί από Σκώτους Ιακωβίτες και ασκούσε ένα Σκωτικό σύστημα επτά βαθμών.  Μετά το 1751 ιδρύουν στοές στην Κωνσταντινούπολη ‘Saint-Jean d’Ecosse de la Parfaite Union/ Άγιος Ιωάννης της Σκωτίας της Τέλειας Ένωσης ’, στη Θεσσαλονίκη ‘Saint-Jean d’Ecosse de l’Amitié/ Άγιος Ιωάννης της Σκωτίας της Φιλίας ’ και στη Σμύρνη ‘Saint-Jean d’Ecosse des Nations Réunies/ Άγιος Ιωάννης της Σκωτίας των Επανενωμένων Εθνών, καθώς και περιστύλια ανώτερων βαθμών . Οι Έλληνες φοιτητές, επιστήμονες και επιχειρηματίες μετέχουν ενεργά σε αυτές. Με την επανάσταση διακόπτουν τη λειτουργία καθώς κυρίως οι Σμυρνιοί θεωρούνται ύποπτοι συμμετοχής στα επαναστατημένα νησιά, Χίο και Ψαρρά.

Το 1824 επαναλειτουργούν αλλά η Σκωτική Μεγάλη Μητέρα Στοά της Μασσαλίας έχει υπαχθεί στην Μεγάλη Ανατολή. Η αίτηση αναγνώρισης με ημερομηνία 25 Φεβρουαρίου 1824  βεβαιώνει ότι εκτός της συμβολικής Στοάς Nations Reunies υπήρχε στην Σμύρνη και το Σκωτικό Υπέρτατο Περιστύλιο  των Φιλαδελφων (Philadelphes) το οποίο επίσης αναγνωρίζεται και επαναλειτουργεί.

Ποιο είναι τώρα το ενδιαφέρον στοιχείο; Είπαμε ότι όλος ο αστικός πολιτισμός της εποχής αναπτύσσεται  σε αυτά τα μέρη, Θεσσαλονίκη, Σμύρνη και Κωνσταντινούπολη. Η Αθήνα είναι ένα άσημο χωριό που θα αναπτυχθεί πολύ αργότερα. Μέχρι σήμερα στο Τυπικό μας του 9ου βαθμού έχουμε μια μοναδική ιδιαιτερότητα, περιγράφονται κάποια θηρία που δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο Τυπικό άλλης χώρας. Αν ερευνήσουμε λίγο βαθύτερα θα δούμε ότι είναι κατά λέξη αντιγραφή από το ανάλογο Τυπικό του 18ου αιώνα της Μεγάλης Σκωτικής Μητέρας Στοάς της Μασσαλίας. Οι Έλληνες αδελφοί της Σμύρνης της Θεσσαλονίκης ή της Κωνσταντινούπολης του 18ου και 19ου αιώνα το χρησιμοποιούσαν και το αγαπούσαν οπότε όταν ιδρύθηκε επίσημα ο Τεκτονισμός στο νέο Ελληνικό κράτος καθώς αποτελούσαν μέρος του πιο δυναμικού οικονομικού και πολιτισμικού στοιχείου, προσφέραν μαζί και την παράδοση που γνώριζαν. Και από εκεί έφτασε μέχρι τις μέρες μας  και είναι απολύτως θεμιτό και αποδεκτό καθώς ο Τεκτονισμός είναι πρώτα απ’ όλα , παράδοση και ασκώντας αυτό το Τυπικό, εμείς, συντηρούμε αδιάσπαστα μια σκωτική παράδοση  δυόμιση αιώνων.

Και έτσι φτάνουμε στην ίδρυση της πρώτης Μεγάλης Στοάς και του Αρχαίου και Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου στο νέο ελληνικό κράτος.

Το 1857 αναστέλλεται η λειτουργία της Γαληνοτάτης Μεγάλης Στοάς των Επτανήσων και την ίδια χρονιά φαίνεται να λειτουργούν στην ελεύθερη Ελλάδα επτά στοές υπό την αιγίδα της Μεγάλης Ανατολής της Ιταλίας. Γιατί υπό την Ιταλία και όχι την Γαλλία ή την Αγγλία; Πιθανόν γιατί οι δυο τελευταίες μαζί με την Ρωσία είναι εγγυήτριες δυνάμεις. Και έξυπνα πράττοντας οι πρόγονοι μας επέλεξαν μια τρίτη γειτονική και φιλική χώρα που δεν θα τους ενέπλεκε σε πολιτικές αντιπαλότητες.

Οι ελληνικές Στοές αποκτούν το 1863 ημιαυτονομια με τη μορφή Διευθυντηρίου. Και το 1868 με Διάταγμα του Μεγάλου Διδασκάλου της Μεγάλης Ανατολής της Ιταλίας  ιδρύεται η Γαληνοτάτη Μεγάλη Ανατολή της Ελλάδος με οκτώ Στοές και παρουσία στην Αθήνα, Κέρκυρα, Πειραιά, Λαμία, Άργος, Ιωάννινα και Ζάκυνθο.

Παρ’ όλα αυτά, το αρχέγονο μειονέκτημα της φυλής μας – η διχόνοια- έχει εκκωφαντική παρουσία.

Τα λιγοστά ενεργά μέλη αδυνατούν να συμφωνήσουν στην εκλογή ενός Μεγάλου Διδασκάλου και συνεχίζουν να λειτουργούν με ένα διευθυντήριο στο οποίο προεδρεύει ως Πρόσθετος Μέγας Διδάσκαλος ο Νικόλας Δαμασκηνός. Οι Στοές οδηγούνται σε μαρασμό και δεν θα ενεργοποιηθούν ούτε θα λειτουργήσουν κανονικά μέχρι τον ερχομό του Ροδοκανάκη.

Λίγα λόγια για τον Ροδοκανάκη που ουδόλως μας ενδιαφέρει αν ήταν πρίγκιπας καθώς το ελληνικό κράτος δεν αναγνωρίζει τέτοιους τίτλους.

Η οικογένεια του Ροδοκανάκη με καταγωγή από την Χίο ήταν μια ισχυρά εδραιωμένη στην Ευρώπη επιχειρηματική και οικονομική δύναμη, και σήμερα ακόμα υπάρχουν δρόμοι που φέρουν το όνομα Ροδοκανάκης τόσο στην Αγγλία όσο και στη Γαλλία. Ο ίδιος ο πρίγκιπας, όπως αποκαλούσε τον εαυτό του Δημήτριος Ροδοκανάκης, δεν ήταν τέκτων. Αποδέχθηκε την πρόσκληση να έρθει στην Ελλάδα για να συμβάλλει στην οργάνωση του τεκτονισμού.  Σε μια “έκτακτη” τελετή της St Andrew lodge No 48, και παρουσία εκπροσώπων της Μεγάλης Στοάς της Σκωτίας και του Καναδά και αξιωματούχων του Υπάτου Συμβουλίου έλαβε τους τρείς συμβολικούς βαθμούς.  Τον επόμενο μήνα σε μια εξ ίσου  πανηγυρική τελετή και  παρουσία εκπροσώπων και της Μεγάλης Ανατολής της Γαλλίας και του Μεγάλου Περιστυλίου του Καναδά έλαβε τους βαθμούς του Διακεκριμένου Διδασκάλου, του Πρώην Σεβασμίου και του Διδασκάλου του Σήματος και αφού “διήλθε των Πέπλων” κατά τον αρχαίο τρόπο ανυψώθηκε στην Υπέρτατη Τάξη της Βασιλικής Αψίδος

Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε “με τον δέοντα και αρχαίο τρόπο” μέλος του Θρησκευτικού και Στρατιωτικού Τάγματος του Ναού στο priory of the  lothians Νο 1, και ακολούθως προήχθη και ανήλθε στην τιμή της ιπποσύνης γινόμενος μέλος του Βασιλικού Τάγματος της Σκωτίας.  

   Αντιγράφω  φράσεις από τα πρακτικά της εποχής και σημειώνω ότι κάθε τελετή είχε τον χαρακτήρα έκτακτης ή ειδικής, emergency ή special meeting και γινόταν παρουσία εκπροσώπων της Μεγάλης Στοάς και Μεγάλων Σωμάτων τόσο της Σκωτίας όσο και άλλων χωρών. Υπογραμμίζοντας έτσι την σπουδαιότητα του γεγονότος.  Όλοι δε οι μετέχοντες των τελετών, δίπλα στο όνομα τους όπως φαίνεται στις δημοσιεύσεις της εποχής σημειώνουν και τον σκωτικό βαθμό που κατέχουν. Μη σας ξενίζει  καθώς τα όρια της τεκτονικής Κανονικότητας που τηρούμε σήμερα μεταξύ των τεκτονικών σωμάτων,  σταθεροποιήθηκαν μετά το 1930.

Και τέλος , την 28η Απριλίου του 1870, το Ύπατο Συμβούλιο της Σκωτίας  απέδωσε στον Πρίγκιπα Δημήτριο Ροδοκανάκη τον 33ο βαθμό του Μεγάλου Γενικού Επιθεωρητή του Αρχαίου και Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου και τον υποδέχθηκε ως ενεργό μέλος του Ύπατου Συμβουλίου.

Ο Δημήτριος Ροδοκανάκης, αν και έχει αμφισβητηθεί από ορισμένους μεταγενέστερους Έλληνες “σκώτους Τέκτονες”, δηλαδή κάποιους που αν και δηλώνουν «Σκώτοι» ανεδαφικά και με σοφιστείες προσπαθούν να υπονομεύσουν τον ίδιο τον Σκωτικό Τύπο, ήταν ο άνθρωπος που συγκρότησε τον ελληνικό Ελευθεροτεκτονισμό.  Έφτασε στην Ελλάδα από την Αγγλία όπου διέμενε διασχίζοντας την εμπόλεμη Ευρώπη σε ένα ταξίδι που κράτησε οκτώ μήνες και χρειάστηκε έναν ολόκληρο χρόνο για να μπορέσει να συνενώσει τους ελάχιστους εναπομείναντες αδελφούς και να τους πείσει να κινηθούν ενωμένα και σύμφωνα με τα διεθνή τεκτονικά θέσμια για να ιδρύσουν κανονικές διοικήσεις.

Την 9/21η Ιουλίου 1872, ξεκίνησε η  τριήμερη συνεδρίαση της Μεγάλης Στοάς.  Την πρώτη μέρα και υπό την προεδρία του Προσθέτου Μεγάλου Διδασκάλου Νικολάου Δαμασκηνού εξέλεξαν 9 Αντιπροσώπους των Στοών “περιβεβλημένους εξουσίαν απεριόριστον, όπως προβώσιν εις την εκλογήν των Μελών του Συμβ. της Μ.Α. κατά το άρθρο 20 του Συντάγματος”

Την δεύτερη ημέρα οι Αντιπρόσωποι με φανερή ψηφοφορία εξέλεξαν πρώτο Μεγάλο Διδάσκαλο τον Δημήτριο Ροδοκανάκη και την τρίτη ημέρα 11/23η Ιουλίου εξελέγη κανονικά το υπόλοιπο Μεγάλο Συμβούλιο.  Βλέπετε σε όλες τις αναφορές που προέρχονται από τα πρακτικά της εποχής διπλή ημερομηνία, πχ 11/23. Αυτό συμβαίνει γιατί εκείνη την εποχή έχει υιοθετηθεί από πολλές χώρες το νέο ημερολόγιο, το Γρηγοριανό αλλά όχι από όλες. Στην Ελλάδα για παράδειγμα εισήχθη επίσημα το 1923. Οπότε επειδή τα πρακτικά εστάλησαν σε όλες τις τεκτονικές δυνάμεις των δυο ημισφαιρίων περιλάμβαναν και τις δυο ημερομηνίες Ιουλιανού και Γρηγοριανού.

Αφού ολοκληρώθηκε πλήρως και κανονικώς η εγκατάσταση της διοίκησης της Μεγάλης Ανατολής της Ελλάδος, την επόμενη ημέρα, την 24η Ιουλίου, ιδρύθηκε κανονικά το Ύπατο Συμβούλιο της Ελλάδος του Αρχαίου και Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου από τον Πρίγκιπα Δημήτριο Ροδοκανάκη στη βάση των εξουσιών που του είχε απονείμει το Ύπατο Συμβούλιο του 33ου της Σκωτίας. Σχεδόν αμέσως χάρη στις συντονισμένες ενέργειες του τόσο η Μεγάλη Στοά όσο και το Ύπατο Συμβούλιο της Ελλάδος αναγνωρίστηκαν από όλες τις διεθνείς κανονικές τεκτονικές δυνάμεις.

Και έτσι ξεκίνησε ο Τεκτονισμός και η Σκωτική παράδοση στο Ελληνικό κράτος η παράδοση που αδιάσπαστα και σταθερά ακολουθούμε και στηρίζουμε μέχρι σήμερα.